Nationaal
Militair Museum
Soesterberg
Architecten: Felix Claus Dick van Wageningen Architecten // Projectomvang: 30.000 m² BVO // Oplevering: 2014 // Awards: Nationale Staalprijs Nederland 2016 - Utiliteitsgebouw
In opdracht van Heijmans, een van de grootste bouwbedrijven van Nederland, ontwierpen Felix Claus Dick van Wageningen Architecten het museum, dat ligt in een even rijk als indrukwekkend landschap. Het museum werd in 2014 geopend op het voormalige vliegveld Soesterberg. Het herbergt de collecties van het Legermuseum Delft en het Militaire Luchtvaartmuseum Soesterberg. Onder het uitzonderlijk grote dak herbergt het 5.000 jaar Nederlandse militaire geschiedenis te land en in de lucht.
Het dak van het museum heeft de omvang van ongeveer 4 voetbalvelden en is daarmee een technisch wonder. Het is het centrale element van het gebouw en daarmee het belangrijkste architectonische kenmerk van het museum. Verschillende van de vele vliegtuigen - waarvan sommige meer dan 10 ton wegen - uit de grote collectie van het museum hangen als in een realistische momentopname aan het plafond.
Dit stelde ons voor de uitdaging een dakconstructie te ontwerpen die meer dan 72 verschillende belastings- en ophangingscombinaties kon dragen. Om dit te optimaliseren waren conventionele berekeningsmethoden niet langer toereikend. Speciaal voor de berekening van de draaglasten ontwikkelde ABT een computerondersteunde optimalisatietool dat de optimale dakconstructie kan berekenen. Het resultaat is een dak dat slechts 60 kg per vierkante meter weegt, vergeleken met een conventionele dakconstructie die ongeveer 100 kg per vierkante meter weegt. Een ander kenmerk is de volledig glazen gevel van het museum. Van een afstand gezien lijkt het dak daardoor te zweven in het landschap.
Vliegtuigen, kanonnen en tanks zijn geen lichtgewichten. Individuele vrijstaande stukken in het museum wegen tot 60 ton. Dit is een bijzondere uitdaging voor de vloer van het museum, die deze geconcentreerde puntbelastingen op de zandige ondergrond van de Utrechtse Heuvelrug moet overbrengen. Uit de berekeningen van ABT bleek dat het hele gebouw een stalen fundering nodig zou hebben. De vloer werd met speciale ankers aan de zandige ondergrond bevestigd en daarop werd een laag hybride beton gestort, die extra staalvezels bevat en zo voor de eigenlijke stabiliteit en draagkracht zorgt.
De nieuwe constructiemethode van het dak is zeer licht en draagt dus aanzienlijk bij tot de kostenbesparing en duurzaamheid van het museum, aangezien ook aanzienlijke hoeveelheden CO2-emissies zijn bespaard door de besparingen op de productie en verwerking van staal, het verminderde transportvolume en de snellere montage. De gewichtsbesparing in het stalen dak en de betonnen vloer dragen aanzienlijk bij aan de levensduur van het gebouw. Bovendien werden 3.240 zonnepanelen op het dak geïnstalleerd, die samen een jaarlijkse energieopbrengst van 753 megawatt genereren (dat is ongeveer evenveel als 200 tweepersoonshuishoudens in een jaar verbruiken).
Diensten: Constructie, concrete floor engineering, computational design
Foto´s: Felix Claus Dick van Wageningen Architecten B.V., Christian Richters, Hans Roggen, Anne Reitsma Fotografie, Siebe Swart
